Zo vlak voor de kerst staat het onderwijs meer dan ooit onder druk. Hoewel het onderwijs zich onder moeilijke omstandigheden altijd veerkrachtig heeft getoond en inventief heeft ingespeeld op maatschappelijk uitdagingen, wordt er in de media gesproken en geschreven over een heuse ‘onderwijscrisis’.
De vorige week stond in het teken van de dalende onderwijsresultaten op het gebied van zowel rekenen als taal. Uit internationaal onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat de leesvaardigheid van Nederlandse kinderen wederom gedaald is en dit keer een nieuw dieptepunt bereikt heeft: een derde van de vijftienjarigen beheerst het Nederlands onvoldoende om maatschappelijk goed mee te kunnen doen.
Daarnaast worstelen scholen nog steeds met de gevolgen van covid. Vooral onder pubers blijken de psychosociale gevolgen groot en schijnbaar onoplosbaar. De NPO-gelden zijn inmiddels bijna uitgeput, maar veel scholen proberen alles te doen om de extra zorg voor deze kwetsbare leerlingen in stand te houden. In de context van een haperend systeem van jeugdzorg met lange wachtlijsten, bekommeren scholen zich ook om het psychosociaal welbevinden van deze jongeren.
De vele zorgen die deze jongeren hebben, wakkeren eveneens de verleiding van een vlucht in de virtuele wereld aan. Sociale media spelen hier slim op in en scholen wurmen zich in allerlei bochten om de jeugd te behoeden voor deze schadelijke verleidingen. Na de kerstvakantie zal op veel middelbare scholen het telefoonbeleid verder aangescherpt worden. Een ogenschijnlijke simpele opdracht die wederom veel vraagt van het onderwijs.
Het onderwijs heeft zich onder moeilijke omstandigheden veerkrachtig getoond. Mede dankzij de vele onderwijskundige leiders, die dag in dag uit positief blijven en er met hun teams het beste van maken. Maar, welke gevolgen heeft de recente verkiezingsuitslag voor het funderend onderwijs? De onzekerheid van een nieuw politiek tijdperk met weer een nieuwe minister met eigen (en heel andere) stokpaardjes, houdt het onderwijs bezig.
Juist nu vraagt dit om onderwijskundig leiderschap: bestuurders en schoolleiders die in staat zijn koers te houden binnen een onzekere maatschappelijke context, die keuzes durven te maken, die de gevolgen van deze keuzes verantwoorden en monitoren en daar waar dat nodig is het schoolbeleid durven bij te stellen als het leerproces van de leerlingen hierom vraagt.
We moeten zuinig zijn op de onderwijskundig leiders van nu. Zij gaan genieten van een welverdiende kerstvakantie. In 2024 gaan wij samen met u graag weer op zoek naar de onderwijskundig leiders van de toekomst. Of dit nu jonge talenten zijn, ervaren schoolleiders of zelfs tijdelijk leiders, we zoeken naar mensen met voldoende lef om de uitdagingen waar het onderwijs voor staat aan te gaan.
